«Να καεί η Μόσχα, να καεί όλη η Μόσχα»: για την αχαλίνωτη χαρά που βιώνουν ορισμένοι φιλοπόλεμοι Γερμανοί σχολιαστές στα social media για τους θανάτους Ρώσων πολιτών
του Eugyppius
Αρχική δημοσίευση https://www.eugyppius.com/p/let-moscow-burn-let-all-of-moscow
Χθες το βράδυ, ένοπλοι με εμπρηστικούς μηχανισμούς επιτέθηκαν στον μουσικό χώρο Crocus City Hall στο Krasnagorsk, ένα προάστιο της Μόσχας. Ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε περίπου 150 άτομα καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, και πιθανότατα θα αυξηθεί περαιτέρω, καθώς οι περισσότεροι από τους νεκρούς σκοτώθηκαν από πυρκαγιά και μερική κατάρρευση της οροφής, ενώ κάποια από τα πτώματα πιθανόν δεν έχουν ακόμη ανασυρθεί. Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν συλλάβει έντεκα άτομα, μεταξύ των οποίων τέσσερις δράστες που διέφυγαν από τον τόπο του εγκλήματος με ένα λευκό αυτοκίνητο. Οι ρωσικές αρχές υπαινίχθηκαν ουκρανική εμπλοκή, ενώ δυτικές πηγές υποστηρίζουν ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε από ισλαμιστές τρομοκράτες. Πάντως, το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν του ανατολικού Ιράν ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση. Πολλές θεωρίες κυκλοφορούν, αλλά είναι πολύ νωρίς για να σχολιάσουμε την αληθοφάνειά τους.
Ενώ το μακελειό λάμβανε χώρα, οι Ουκρανολάτρεις του γερμανικού Twitter επεξεργάζονταν δύο εξίσου ανερμάτιστα και αντιφατικά μεταξύ τους θέματα. Το πρώτο ήταν ότι η επίθεση συνιστούσε ένα ψευδοσυμβάν που ενορχήστρωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν «για να ενισχύσει την κινητοποίηση» και να δικαιολογήσει «περισσότερα χτυπήματα κατά του άμαχου πληθυσμού της Ουκρανίας». Η σκέψη αυτή συμμορφώνεται με αυτό που προτείνω να αποκαλείται «Νόμος του Eugyppius για τις Έκτακτες Ειδήσεις», ο οποίος προβλέπει ότι το πρώτο κύμα δημόσιων σχολίων για κάθε νέο γεωπολιτικό γεγονός θα περιλαμβάνει πάντα τη θέση ότι, κατά κάποιο τρόπο, το γεγονός δεν είναι πραγματικό. Ταυτόχρονα, άλλοι ακλόνητοι υπερασπιστές της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας βάλθηκαν να χαρούν με τη σφαγή. Δεν πρόκειται να παραπέμψω στις δηλώσεις τους, αλλά θα παραθέσω μερικές για να σας δώσω μια ιδέα. «Να καεί η Μόσχα, να καεί όλη η Μόσχα», είπε ένας εξέχων Γερμανός χρήστης του Twitter για μια πόλη με πάνω από 12 εκατομμύρια κατοίκους. «Είθε η Μόσχα να βουλιάξει πίσω στον βρώμικο βάλτο από τον οποίο αναδύθηκε για να μολύνει τον κόσμο με τη ρυπαρή δυσωδία της», ανέφερε ένας άλλος, μικρότερος λογαριασμός. Πιο μετριοπαθείς και ως εκ τούτου πιο πολυάριθμες ήταν οι απόψεις ότι «και η Ρωσία θα πρέπει να δει τι σημαίνει να ζεις με φόβο», επειδή «οι άνθρωποι εκεί δεν δίνουν δεκάρα για το τι κάνει ο μαζικός δολοφόνος που έχουν για ηγέτη στην Ουκρανία».
Οι μαύρες, θειούχες αναθυμιάσεις που αναδύονται από τις ΝΑΤΟμανείς γωνιές των τρολς του Twitter που μονίμως ζητάνε περισσότερα όπλα για την Ουκρανία δεν παύουν ποτέ να με εκπλήσσουν. Δεν μιλάμε εδώ για τα φυσιολογικά συναισθήματα που μπορεί κανείς να περιμένει στον πόλεμο, κι αυτό επειδή η Γερμανία δεν συμμετέχει άμεσα σε κάποια ένοπλη σύγκρουση. Και είναι ακόμα πιο αξιοσημείωτο, επειδή οι αιμοδιψείς Γερμανοί που γράφουν αυτά τα πράγματα δεν είναι περιθωριακοί τρελοί, αλλά αφοσιωμένοι υποστηρικτές της κατεστημένης πολιτικής γραμμής. Πολλοί από αυτούς έχουν σημαίες της ΕΕ στο βιογραφικό τους, και όταν δεν χορεύουν πάνω στους τάφους των φανταστικών εχθρών τους, βρίσκουν συχνά χρόνο να εκφράσουν το πάθος τους για καθετί το φιλελεύθερο, το ειρηνικό και το δημοκρατικό. Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί εύλογα μήπως τα ισχυρά ειρηνιστικά ρεύματα της μεταπολεμικής γερμανικής κουλτούρας έχουν απωθήσει ορισμένες πολύ σκοτεινές ενέργειες, οι οποίες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία βρήκαν επιτέλους μια κοινωνικά αποδεκτή δίοδο απελευθέρωσης.
Παρατήρησα ένα παρόμοιο φαινόμενο κατά τη διάρκεια των χρόνων μου ως καθηγητής πανεπιστημίου. Κάθε σχολή στην οποία δίδασκα υπέβαλε τους φοιτητές της σε μια ατελείωτη ρητορική σχετικά με τη σημασία της διαμόρφωσης μιας ποικιλόμορφης και δεκτικής κοινότητας, χωρίς καθόλου αποκλεισμούς. Όλοι έπρεπε να είναι ευπρόσδεκτοι και κανείς δεν μπορούσε να αποκλειστεί. Αυτή η ισχνή πρόσοψη της οικουμενικής αγάπης και ευτυχίας θα έμενε στη θέση της μέχρι κάποιο ασήμαντο γεγονός να προκαλέσει το επόμενο φρικαλέο ξέσπασμα μίσους στην πανεπιστημιούπολη, μέρος κι αυτό μιας ατελείωτης ακολουθίας παρόμοιων ξεσπασμάτων. Η αφορμή μπορούσε να είναι σχεδόν το οτιδήποτε – ένα αποκριάτικο κοστούμι που θεωρήθηκε ένοχο για πολιτισμική οικειοποίηση, ρατσιστικά γκράφιτι στις τουαλέτες, σχόλια ενός καθηγητή που θεωρήθηκαν αναίσθητα. Όποια κι αν ήταν η αφορμή, όλη αυτή η αποδοχή και η συμμετοχικότητα εξαφανίζονταν μέσα σε μια στιγμή, καθώς οι πρώην πρεσβευτές της επιδίδονταν σε παροξυσμούς οργής, ακόμη και σε απειλές απέναντι σε αυτούς τους νέους παρείσακτους [outsider].
Μετά από λίγο καιρό, συνειδητοποίησα ότι αυτή η συμπεριφορά ήταν ένα επιφαινόμενο του φετίχ της ενσωμάτωσης. Όσο μεγαλύτερη απόλαυση αντλεί κανείς από την ενάρετη αυτοϊκανοποίησή της επέκτασης της ιδιότητας του μέλους σε όλους, τόσο πιο συναισθηματικά αναγκαίο γίνεται να εντοπίζει κάπου κάποιους παρείσακτους. Παραδοσιακά, οι ανθρώπινες κοινωνίες χάραζαν σαφείς γραμμές μεταξύ του εαυτού τους και των παρείσακτων· τόσο η ένταξη όσο και ο αποκλεισμός είχαν τη θέση τους, και υπόκειντο σε σαφείς κανόνες. Στα φιλελεύθερα οικουμενικά συστήματα που αγκαλιάζουν όλη την ανθρωπότητα, ωστόσο, ο αποκλεισμός συμβαίνει σποραδικά και με ανεξέλεγκτο τρόπο, κατά βάση όταν η αρμονία και η ομοφωνία καθίστανται ανυπόφορες. Η τάση των κατ’ όνομα συμπεριληπτικών αριστερών κινημάτων να αυτοκανιβαλίζονται σε ξαφνικές περιδινήσεις επίκλησης της καθαρότητας, η δολοφονική οργή που εξέφρασαν πρόσφατα οι διαδηλωτές «κατά της δεξιάς» απέναντι σε φανταστικούς «ναζί», η ξαφνική και αρκετά αλλόκοτη έκρηξη επίσημα εγκεκριμένου μίσους απέναντι στους ανεμβολίαστους το 2021 και, τέλος, η γενική δημόσια δεκτικότητα στην αλόγιστη πολεμοκαπηλεία καθώς οι προοπτικές της Ουκρανίας ξεθωριάζουν, όλα οφείλουν κάτι σε αυτό το φαινόμενο.
Ο όψιμος, εμπροσθοβαρής φιλελευθερισμός έχει τουλάχιστον μία ακόμη απροσδόκητα ριζοσπαστική ιδιότητα. Αυτή προκύπτει από το μοντέλο πολιτικής «λαϊκής κυριαρχίας» και τη συνακόλουθη τάση των αφοσιωμένων φιλελεύθερων να παρακάμπτουν τη διάκριση μεταξύ των κρατικών ενεργειών από τη μία πλευρά και της διάθεσης του λαού από την άλλη. Οι δυτικοί φιλελεύθεροι, όταν εξετάζουν ανελεύθερους εχθρούς, μπορούν να υιοθετήσουν μία από τις δύο ακόλουθες στάσεις απέναντι στους ανθρώπους αυτών των εθνών. Σε συγκρούσεις με μικρότερο διακύβευμα, όπως αυτές που προκύπτουν από τις νεοσυντηρητικές εκστρατείες για τη διάδοση της δημοκρατίας, μπορεί να είναι εφικτό να παρουσιάσουν το λαό ως αβοήθητο δέσμιο των κακών δικτατόρων που τον διαφεντεύουν. Σε αυτή την περίπτωση, πρόκειται απλώς για θύματα που χρήζουν απελευθέρωσης. Ωστόσο, σε συγκρούσεις με υψηλότερα διακυβεύματα, όπως αυτή στην Ουκρανία, καθίσταται αδύνατο να αποσυνδεθεί ο λαός από τις ενέργειες του κράτους του. Επειδή δεν διαμαρτυρήθηκαν για τον πόλεμο και δεν ανέτρεψαν τους ηγέτες τους, αποδίδεται στους απλούς ρώσους πολίτες ένας ορισμένος βαθμός συνενοχής για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό καθιστά τους θανάτους τους από λιγότερο λυπηρούς μέχρι και αφορμή για πανηγυρισμούς.
Αυτό που κάνει όλη αυτή την αχαλίνωτη δίψα για αίμα ιδιαίτερα ανησυχητική, είναι η μακρά ειρήνη που επικρατεί στην Ευρώπη από το 1945. Δεν έχουμε πρόσφατη εμπειρία πολέμου για να μετριάσουμε τις βίαιες φαντασιώσεις του πολιτικού μας προσωπικού και των δημόσιων υποστηρικτών τους, και έχουμε επίσης ελάχιστους στρατιώτες και όπλα για να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας. Μια άμεση σύγκρουση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας είναι μάλλον ακόμη απίθανη, αλλά με κάθε επιπλέον απειλή και πρόκληση γίνεται πιο πιθανή από ό,τι χρειάζεται.
Μετάφραση πί, Μάρτιος 2024
Δείτε επίσης του πί Λίγες θέσεις για την τελευταία διετία