Gianfranco Sanguinetti - Περί της Ωφελιμότητας της Τρομοκρατίας
Gianfranco Sanguinetti
Περί της Ωφελιμότητας της Τρομοκρατίας
Θεωρημένη αναφορικά με την χρήση της
Είναι εξαιρετικά λυπηρό, στην εποχή μας, να βλέπουμε την πρόοδο της βαρβαρότητας στα κοινωνικά ήθη, καθώς επίσης και την ηθική αποβλάκωση των ατόμων, τα οποία δεν φείδονται καμιάς ευτέλειας: σ' αυτή τη νέα παγκόσμια ηθική, ο ανταγωνισμός δεν εξάπτεται πλέον από την αξία και την άμιλλα, αλλά πολύ περισσότερο από τον υποβιβασμό και την συστηματική δυσφήμηση των άλλων, και δεν υπάρχουν πια ενδοιασμοί να πετυχαίνει κάποιος το σκοπό του μέσω της κατασυκοφάντησης και της αχαριστίας. Ιδιαιτέρως επειδή αυτή η συκοφαντική στάση, αυτή η κυνική αχαριστία, που χτυπά εκείνους προς τους οποίους κάποιος αισθάνεται υποχρεωμένος, δεν περιορίζεται πλέον μόνο σε άλλα άτομα, αλλά επεκτείνεται σήμερα ακόμα και στα πράγματα, και τελικά ακόμα και σε αυτά τα ίδια τα λόγια που ορίζουν τα πράγματα. Ωστόσο, δεν θα προσποιηθώ ότι τα λόγια είναι απαραίτητα αθώα: αλλά θα επικαλεστώ για αυτά μια δίκαιη δίκη προτού τα καταδικάσω ως ένοχα.
Πάρτε την περίπτωση του όρου "τρομοκρατία", επινοημένη εξάλλου από τους Γάλλους το 1793. Λαμβάνοντας αυτό υπόψην δίχως προκαταλήψεις, είμαστε αναγκασμένοι να καταγγείλουμε σήμερα ένα αδιαμφισβήτητο παράδοξο: η τρομοκρατία συκοφαντείτε καθημερινά από όλους όσους ευεργετούνται απ' αυτήν, πολύ περισσότερο απ' όσο επικρίνεται από εκείνους που τη βιώνουν· και επιπλέον με ακόμα πιο έντονο τρόπο από αυτούς τους ίδιους που την υποθάλπουν, προς όφελος τους, αυτών που την κατευθύνουν και την επιβάλλουν σε πληθυσμούς θύματα. Εντελώς άδικα, λέμε εμείς, επειδή είναι χάρη στην τρομοκρατία που αυτοί οι ίδιοι οι δημιουργοί της, κυβερνούν σήμερα τον κόσμο, νομοθετούν, βασανίζουν, εκτελούν, πλουτίζουν, ευημερούν εκβιάζοντας για την πιο αχαλιναγώγητη άδεια, αυτή του να διοικούν τον κόσμο, άδεια που δεν θα μπορούσαν μα απολαμβάνουν δίχως αυτήν.
Είναι, επίσης θλιβερό να διαπιστώνουμε την αχαριστία οπουδήποτε και αν εμφανίζεται· αλλά ακόμα πιο θλιβερό είναι να την βλέπουμε σε δράση ενώ οι κακοήθεις επιμένουν με αδιαντροπιά να καρπώνονται τόσο μεγάλα οφέλη από το συκοφαντημένο πράγμα. Κάποιοι λίγοι, που θεωρούμε τα πράγματα με ένα πνεύμα κάπως δίκαιο και αμερόληπτο, θα παραδεχτούμε πως ο αδύναμος Γάλλος Πρόεδρος, με την ενδεή κυβέρνησή του, δεν θα μπορούσε ποτέ να επιβάλλει. στη Γαλλία όλα τα αντισυνταγματικά μέτρα και τα έκτακτα μέτρα που ήταν σε θέση να υιοθετήσει χάρη στην Επιχείρηση Charlie και αυτή της 13/11 - μέτρα πάντοτε δύσκολο να επιβληθούν, ωστόσο τα αξίωσαν εκείνοι στους οποίους ο Ολάντ οφείλει υπακοή. Χάρη σ' αυτές, η πιο αδύναμη και αντιδημοφιλή κυβέρνηση που ίσως ποτέ άλλοτε δεν είχε γνωρίσει η Γαλλία, μπορεί να προκαλέσει ατιμώρητα πολέμους και πραξικοπήματα [coup d'etat] στο εξωτερικό, στο εσωτερικό να εγκαταστήσει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, ή την αναστολή των ατομικών ελευθεριών, ό,τι δηλαδή αποτελεί μυστικό όνειρο της πλειονότητας των κυβερνήσεων σ' όλο τον κόσμο.
Είναι σαφές ότι ο Γάλλος Πρόεδρος, καθώς και όλοι εκείνοι στους οποίους είναι υπόλογος, χρωστούν άπειρη ευγνωμοσύνη απέναντι στην τρομοκρατία, την οποία δεν σταματούν τόσο άδικα να δυσφημούν ωσάν να ήταν η αιτία όλων των δεινών, ενώ, ακριβώς αντίθετα, είναι η πρωταρχική πηγή όλων των έκτακτων και πλεονασματικών εξουσιών που οικειοποιούνται εναντίον της κοινωνίας. και μάλιστα δίχως αντιπολίτευση.
Είναι επομένως ειδεχθές να βλέπουμε την αχαριστία να έχει την τόλμη να μετατρέπεται σε καθαρή υποκρισία, και την υποκρισία σε συνταγματική εξουσία.
Εξετάστε τώρα, δίχως επιφυλάξεις τα υπόλοιπα πλεονεκτήματα που, η τρομοκρατία, προσφέρει σε όλους εκείνους που υποκριτικά την καταδικάζουν.
Απέναντι στην τρομοκρατία, δεν υφίσταται πλέον ο κίνδυνος μιας εξέγερσης στα γαλλικά προάστια, παρόλο που οι λόγοι μιας τέτοιας εξέγερσης είναι ακόμα οξύτεροι, βλέποντας τις εξεγέρσεις που, δέκα χρόνια πριν, είχαν τόσο απασχολήσει τους πολιτικούς. Αλλά υπάρχουν και επιπλέον πλεονεκτήματα.
Απέναντι στην τρομοκρατία, οι ταξικοί αγώνες και οι απεργίες καθίστανται με την ευκαιρία πράξεις απείθειας, τις οποίες κάποιος μπορεί να καταστείλει ευθύς αμέσως, χωρίς περαιτέρω διατυπώσεις, και έτσι να επιβάλλει με ευκολία ένα είδος κοινωνικής ειρήνης, μια ειρήνη ένοπλη -σύμφωνοι- ωστόσο ένοπλη από την μια πλευρά μόνο.
Χάρη στην τρομοκρατία μπορούμε να υποχρεώσουμε οποιονδήποτε να κλειστεί στο σπίτι, να ποινικοποιήσουμε κάθε κατάσταση, να ασκήσουμε αυθαίρετες διώξεις στον καθένα, να ερευνήσουμε οπουδήποτε θελήσουμε και οποτεδήποτε θελήσουμε, διαμερίσματα και διαδίκτυο, να πυροβολήσουμε κατά βούληση, να βασανίσουμε, να θέσουμε κατ' οίκον περιορισμό, να επιβάλλουμε αυστηρή λογοκρισία, δίχως τον κίνδυνο να ξεσηκώσουμε την αγανάκτηση, την κριτική, ή, την αντιπολίτευση.
Χάρη στην τρομοκρατία, το κράτος και οι πολιτικοί του δικαιούχοι, γίνονται ως δια μαγείας "καλοί", καθώς, αφού έχουν θυσιάσει ένα μικρό μέρος του πληθυσμού, μπορούν υπερήφανα και αυτοδίκαια να αναγορευθούν ως προστάτες του υπόλοιπου πληθυσμού. Η τρομοκρατία έτσι γίνεται η φιλοσοφική λίθος που εν κατακλείδι καθαγιάζει την εξουσία, οικοδομεί την δύναμη των πολιτικών, και νομιμοποιεί, ξεπλένοντας τη, την μαφιόζικη προστασία των υποτελών την οποία κάθε κράτος επιδιώκει.
Με την κοινωνική ειρήνη κεκτημένη στο εσωτερικό χάρη στην τρομοκρατία, η οικονομία επανεκκινείται, καθώς και τα κέρδη, και μπορούν να γίνουν χοντρές δουλείες στο εξωτερικό, πουλώντας για παράδειγμα αεροπλάνα Rafale, ειδάλλως απούλητα, σε κάθε μέγα χορηγό της τρομοκρατίας. Όπως αγγελικά και στρογγυλεμένα ο διευθύνων σύμβουλος της Dessault διακήρυξε, μετά την επιχείρηση στο Charlie, "Με τα άστρα αρκετά καλά ευθυγραμμισμένα τώρα, θα προσπαθήσουμε να εκμεταλλευτούμε το πλεονέκτημα, θα προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε μια τέταρτη σύμβαση πριν το τέλος του έτους"1. Αλλά τα πλεονεκτήματα της τρομοκρατίας για την οικονομία, είναι πολλαπλά και δεν σταματούν εκεί. Στο εξωτερικό, χάρη στην τοποθέτηση στρατών τρομοκρατών (Μπόκο Χαράμ, Αλ Κάιντα, Ι.Κ.), η Δύση πραγματοποιεί τεράστια κέρδη από την λεηλασία του Τρίτου Κόσμου.
Ένας φιλόσοφος παράγει ιδέες, ένας ποιητής ποιήματα, ένας ιερέας κηρύγματα, ένας καθηγητής πραγματείες, κ.λπ. Η τρομοκρατία παράγει χτυπήματα. Εάν κάποιος κοιτάξει από πιο κοντά την έκθεση αυτού του τελευταίου κλάδου παραγωγής στο σύνολο της κοινωνίας, θα επιστρέψει πολύ περισσότερο προκατηλημένος. Η τρομοκρατία δεν παράγει μόνο χτυπήματα, αλλά και ολόκληρη την αντιτρομοκρατική νομοθεσία, νομικούς για να γράφουν τους νόμους, δημοσιογράφους για να δηλητηριάζουν την κοινή γνώμη, τηλεοπτικά προγράμματα, ταινίες, ειδικούς δικαστές, αστυνομικούς εμπειρογνώμονες στην καταστολή της τρομοκρατίας, καθηγητές που παραδίδουν πανεπιστημιακά μαθήματα και εκδίδουν τις αναπόφευκτες πραγματείες τους, ψυχολόγους, μυθιστορήματα περί υποταγής, και τέτοια βιβλία και φίλμ, κ.τ.λ., ρίχνονται ως εμπορεύματα στην γενική αγορά. Με αυτό τον τρόπο παράγεται αύξηση του εθνικού πλούτου.
Η τρομοκρατία παράγει από την άλλη πλευρά όλη την αντιτρομοκρατία, την ποινική δικαιοσύνη, τους μπράβους, φυλακές, δικαστές, δήμιους, ενόρκους, και ολόκληρο τον κλάδο της βιομηχανίας των υπηρεσιών ασφάλειας. Και όλα αυτοί οι διαφορετικοί κλάδοι επαγγελμάτων, που συνιστούν ανάλογες κατηγορίες του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, αναπτύσσουν διαφορετικές ικανότητες του ανθρωπίνου πνεύματος, δημιουργούν καινούργιες ανάγκες, και, συνεκδοχικά, νέους τρόπους ικανοποίησης. Καθώς ο βασανισμός έχει δώσει χώρο στις πιο γόνιμες μηχανικές εφευρέσεις, και έχει απασχολήσει πλήθος τίμιων τεχνιτών στην παραγωγή αυτών των οργάνων.
Η τρομοκρατία παράγει ένα αποτέλεσμα, ενίοτε ηθικό, ενίοτε τραγικό, εξαρτάται· τοιουτοτρόπως προσφέρει υπηρεσίες στα ηθικά και αισθητικά συναισθήματα του κοινού και της πολιτικής τάξης, στην οποία παρέχει πάντα την ευκαιρία να εξαπολύσει επίθεση ενάντια σε ο,τιδήποτε είναι εμφανώς πιο ανήθικο από ότι η ίδια.
Η τρομοκρατία σπάει την μονοτονία και την ασφάλεια της καθημερινότητας και την κοινοτοπία της αστικής ζωής. Αποτρέπει τη στασιμότητα και επιτυγχάνει αυτή την ανησυχητική ένταση και κινητικότητα, χωρίς τις οποίες το ίδιο το πνεύμα του ανταγωνισμού θα αμβλυνόταν. Διεγείρει με αυτό τον τρόπο τις παραγωγικές δυνάμεις, κινεί την οικονομία, ηλεκτρίζει το χρηματιστήριο.
Ενώ η τρομοκρατία, όταν ασκείται σε μεγάλη κλίμακα, εξαλείφει το πλεονασματικό μέρος του πληθυσμού της αγοράς εργασίας, μειώνοντας κατά συνέπεια τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζομένων, εμποδίζει ταυτόχρονα, καθώς δημιουργεί πολλές ζημιές και θύματα, να πέσει ο μισθός κάτω από τον ελάχιστο, ενώσω η καταπολέμηση της τρομοκρατίας απορροφά ένα άλλο τμήμα του ίδιου πληθυσμού, μειώνοντας έτσι την ανεργία. Σε κάθε περίπτωση η τρομοκρατία όντας πάντοτε η σκηνοθεσία ενός εμφύλιου πολέμου προκειμένου αυτός ν' αποφευχθεί, δεν φείδεται σε καμιά περίπτωση, αναφορικά με αυτό, εκατόμβες νεκρών.
Η τρομοκρατία δεν είναι μόνο ωφέλιμη, αλλά είναι επίσης απαραίτητη, ωσάν το κακό. Ξέρουμε ότι αυτό που αποκαλούμε κακό, είναι η μεγάλη αρχή που μας κάνει κοινωνικά όντα, είναι η βάση, η ζωή, και το υπομόχλιο όλων των επαγγελμάτων ανεξαιρέτως· είναι εδώ που πρέπει ψάξουμε την αληθινή προέλευση όλων των τεχνών και όλων των επιστημών· και, από τη στιγμή, που το κακό δεν θα υπήρχε πια, η κοινωνία θα ήταν καταδικασμένη στην πτώση, αν όχι στον ολοκληρωτικό αφανισμό.
Η τρομοκρατία, παρουσιαζόμενη ως κακό και ακραία φρίκη, η πεμπτουσία μιας μυστηριώδους φρίκης, σκληρής, αινιγματικής και ανεξήγητης, που χτυπά στα τυφλά και ιδιαιτέρως τους αθώους, προσποιείται ότι συγκεντρώνει στον ίδιο της τον εαυτό όλο το κακό. Και, τραβώντας όλα τα βλέμματα πάνω της, έχει το εξαιρετικό πλεονέκτημα να αποσπά την προσοχή του κοινού απ' όλες τις υπόλοιπες φρίκες, που επισκιάζει, σχετικοποιεί και καθιστά λιγότερο απαράδεκτες, απέναντι στο φόβο που εμπνέει και που σκορπάει ολόγυρα. Χάρη σε αυτό το φόβο, γίνεται εύκολο και "δικαιολογημένο" για κάθε κυβέρνηση να εισάγει και να επιβάλλει, έκτακτους νόμους, που περιορίζουν και αφανίζουν συνολικά την ελευθερία, θεωρούμενη δεδομένη προηγουμένως για τους πολίτες, και "για το καλό τους". Αντιθέτως, τα κράτη, που εξυπηρετούνται από την τρομοκρατία, κάνουν το optimum της ελευθερίας ένα επιχορηγούμενο παραβάν στους κυβερνώντες, ενώ η κοινωνία γίνεται εύπλαστη και της υποβάλλουν ένα νέο θεσμικό σύστημα, τυπικά ολόιδιο, αλλά στην πραγματικότητα εντελώς διαστρεβλωμένο και διεφθαρμένο. Στη Δύση, αυτό ανταποκρίνεται στην επιβολή και τη γενίκευση, εν μέσω καθολικής αδιαφορίας, των μετα-συνταγματικών καθεστώτων.
Τα αληθινά κίνητρα και οι στόχοι του συνόλου της τρομοκρατίας, η ωφελιμότητά της, βρίσκονται πάντα στα αποτελέσματά της. Ανάμεσα σε αυτά, ωστόσο, δεν έχει προβλεφθεί ότι οι λαοί τα ανακαλύπτουν και εξεγείρονται ενάντια στο ξεγέλασμα και την εξαπάτηση της κυρίαρχης αφήγησης των εγκλημάτων του κράτους.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Βρετανός πρωθυπουργός ζήτησε επίσημα, στην 69η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 24 Σεπτεμβρίου, να συνεχίσουμε, παρομοίως όπως και με τους τρομοκράτες, στους "μη βίαιους εξτρεμιστές" που θέτουν σε αμφισβήτηση την επίσημη εκδοχή των χτυπημάτων της 11/09 στις Η.Π.Α. και της 7/7 στο Λονδίνο, ως υπεύθυνους για την διαφθορά των "νεαρών μυαλών". Εισάγεται έτσι επίσημα για πρώτη φορά στην ιστορία, το περίφημο οργουελιανό ψυχο-έγκλημα (έγκλημα σκέψης ή σκεψο-έγκλημα) που επιτρέπει στα κράτη να συλλάβουν, να βασανίσουν και να εξαλείψουν οποιονδήποτε θέσει σε αμφισβήτηση την αφήγηση τους για τις σφαγές των τρομοκρατών.
Εν κατακλείδι, θα προσέθετα μονάχα πως για την ωφελιμότητα της τρομοκρατίας, για όλα τα κράτη, που επωφελούνται απ' αυτήν, που την εξασκούν και την καλύπτουν από κοινού, όπως προκύπτει σαφώς από τα παραπάνω, δεν χρειάζονται περαιτέρω αποδείξεις. Τουναντίον, ως a contrario απόδειξη, θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε, για πιό λόγο τα κράτη να προσφεύγουν στην τρομοκρατία, αν δεν τους ήταν τόσο ωφέλιμη;
8 Δεκεμβρίου 2015
[1] Le Point, 2.6.2015.
Απόδοση Τηλέμαχος Δουφεξής Αντωνόπουλος